ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਪੇਂਡੂ ਜੀਵਿਕਾ ਮਿਸ਼ਨ (ਪੀ ਐਸ ਆਰ ਐਲ ਐਮ)
ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਪੇਂਡੂ ਜੀਵਿਕਾ ਮਿਸ਼ਨ (ਪੀ ਐਸ ਆਰ ਐਲ ਐਮ)
ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਪੇਂਡੂ ਜੀਵਿਕਾ ਮਿਸ਼ਨ (ਪੀਐਸਆਰਐਲਐਮ) ਇੱਕ ਗਰੀਬੀ ਹਟਾਓ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਹੈ ਜੋ ਦਿਹਾਤੀ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰਾਲੇ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਲਾਗੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਸਵੈ–ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਪੇਂਡੂ ਗਰੀਬਾਂ ਦੇ ਸੰਗਠਨ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਕੇਂਦਰਤ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਮੂਲ ਸਿਧਾਂਤ ਗਰੀਬਾਂ ਨੂੰ ਐਸ.ਐਚ.ਜੀ. (ਸਵੈ ਸਹਾਇਤਾ ਸਹਾਇਤਾ ਸਮੂਹ) ਸਮੂਹਾਂ ਵਿਚ ਸੰਗਠਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਕੁਝ ਉੱਦਮੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਵੈ–ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਮਿਸ਼ਨ, ਸਿਧਾਂਤ ਅਤੇ ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ
ਪੰਜਾਬ ਰਾਜ ਪੇਂਡੂ ਜੀਵਿਕਾ ਮਿਸ਼ਨ (ਪੀਐਸਆਰਐਲਐਮ) ਦਾ ਅਸਲ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਗਰੀਬਾਂ ਵਿਚ ਗਰੀਬੀ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਦੀਆਂ ਸੁਭਾਵਕ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਇੱਛਾਸ਼ਕਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਉੱਦਮੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਗਰੀਬੀ ਦੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੰਤਰ ਹੈ। ਚੁਣੌਤੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਰਥਪੂਰਨ ਜੀਵਿਕਾ ਸਿਰਜਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਰੀਬੀ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਯੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਿਤ ਕਰਨਾ।
ਮਿਸ਼ਨ
“ਗਰੀਬ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਦੁਆਰਾ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਲਾਭਕਾਰੀ ਸਵੈ-ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਅਤੇ ਹੁਨਰਮੰਦ ਉਜਰਤ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਮੌਕਿਆਂ ਤਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾ ਕੇ ਗਰੀਬੀ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਟਿਕਾਊ ਅਧਾਰ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜੀਵਿਕਾ ਵਿਚ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾਯੋਗ ਸੁਧਾਰ ਹੋਵੇ।“
ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਕ ਸਿਧਾਂਤ
- ਗਰੀਬਾਂ ਵਿਚ ਗਰੀਬੀ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਦੀ ਦੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਇੱਛਾ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਸੁਭਾਵਕ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
- ਸਮਾਜਕ ਲਾਮਬੰਦੀ, ਸੰਸਥਾ ਨਿਰਮਾਣ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰਤਾ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਬਾਹਰੀ ਸਮਰਪਿਤ ਅਤੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਸਹਾਇਤਾ ਢਾਂਚੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
- ਗਿਆਨ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ, ਹੁਨਰ ਦੀ ਉਸਾਰੀ, ਕਰੈਡਿਟ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ, ਮਾਰਕੀਟਿੰਗ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਅਤੇ ਜੀਵਿਕਾ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਟਿਕਾਊ ਜੀਵਿਕਾ ਵਾਲੇ ਵਰਗ ਦਾ ਅਨੰਦ ਲੈਣ ਦੇ ਯੋਗ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਕਦਰਾਂ–ਕੀਮਤਾਂ
ਪੀਐਸਆਰਐਲਐਮ ਦੇ ਅਧੀਨ ਸਾਰੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਲਈ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਹੇਠ ਅਨੁਸਾਰ ਹਨ:
- ਗਰੀਬਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਸਭ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਵਿੱਚ ਗਰੀਬਾਂ ਦੀ ਸਾਰਥਕ ਭੂਮਿਕਾ।
- ਸਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿਚ ਪਾਰਦਰਸ਼ਤਾ ਅਤੇ ਜਵਾਬਦੇਹੀ।
- ਸਾਰੇ ਪੜਾਵਾਂ – ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ, ਲਾਗੂ ਕਰਨਾ, ਅਤੇ ਨਿਗਰਾਨੀ- ਵਿਚ ਗਰੀਬਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਮਾਲਕੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਭੂਮਿਕਾ।